تأثیر قهوه بر فشار خون - مروری بر جدیدترین یافته های علمی

قهوه، محبوب ترین نوشیدنی پس از آب در سراسر جهان، به دلیل محتوای کافئین و ترکیبات آنتی اکسیدانی اش توجه زیادی به خود جلب کرده است. یکی از مهم ترین بحث ها در زمینه سلامتی، تأثیر قهوه بر فشار خون است. برخی نگرانی ها درباره افزایش فشار خون و خطرات قلبی مطرح شده اند، در حالی که شواهد جدید نشان می دهند که مصرف معتدل قهوه ممکن است برای قلب مفید باشد. این مقاله نگاهی دارد به یافته های علمی به روز، از اثرات کوتاه مدت تا مطالعات بلندمدت، تا بدانیم واقعاً قهوه دوست فشار خون است یا دشمن آن.

اثرات کوتاه مدت – افزایش موقتی فشار خون

مطالعات نشان می دهند که مصرف کافئین (معادل ۲۰۰–۳۰۰ میلی گرم، حدود ۱–۲ فنجان قهوه) می تواند فشار خون را به طور موقت بالا ببرد:

• در افراد مبتلا به پرفشاری، افزایش میانگین ۸.۱ میلی متر جیوه در فشار سیستولیک و ۵.۷ میلی متر جیوه در فشار دیاستولیک تا حدود ۳ ساعت پس از مصرف رخ داده است PubMed.

• سایر تحقیقات نیز افزایش اندکی در فشار خون را با مصرف قهوه در بازه ۱۴ تا ۷۹ روز گزارش کرده اند (مثلاً افزایش ۲.۴ / ۱.۲ میلی متر جیوه برای سیستولیک/دیاستولیک) Johns Hopkins University.

• مکانیسم احتمالی شامل انسداد گیرنده های آدنوزین و افزایش انتشار آدرنالین و تنگ شدن عروق است .

جمع بندی کوتاه: قهوه در کوتاه مدت فشار خون را بالا می برد، به ویژه در افراد حساس به کافئین یا افرادی که به طور منظم مصرف نمی کنند.

مصرف بلندمدت – آیا قهوه ریسک پرفشاری را افزایش می دهد یا کاهش؟

شواهد از مطالعات کوهورت و متاآنالیز

• یک متاآنالیز از ۱۳ مطالعه کوهورت (بیش از ۳۱۴ هزار شرکت کننده) نشان داد که مصرف قهوه به طور معنی داری با افزایش ریسک پرفشاری همراه نیست؛ نسبت خطر (RR) برابر با ۰.۹۷ (با بازه اطمینان ۰.۹۰–۱.۰۵) بوده است .

• در مطالعات انجام شده در آمریکا RR برابر ۰.۹۳ (۰.۸۷–۰.۹۸) بوده که به طور جزئی کاهش ریسک را نشان می دهد .

• متاآنالیز دیگری (۲۰۲3) نشان داد مصرف بیشتر قهوه با کاهش خفیف در ریسک پرفشاری همراه است (OR = 0.79، در بالاترین سطح مصرف) .

• مطالعه ای در ۲۰۱۸ با مدل دوز-پاسخ، نشان داد که با افزایش هر فنجان قهوه در روز، حدود ۲٪ کاهش ریسک پرفشاری وجود دارد؛ تا ۸ فنجان روزانه .

• همچنین مرور در ویکی پدیا اشاره می کند که مصرف ۱–۲ فنجان تأثیری روی ریسک ندارد، اما ۳ فنجان یا بیشتر ممکن است ریسک را کاهش دهد؛ حتی تا ۹٪ کاهش.

مطالعات ژن - منتقل (Mendelian Randomization)

یک مطالعه MR در سال ۲۰۲۵، نشان می دهد که افزایش مصرف روزانه یک فنجان قهوه منجر به کاهش فشار دیاستولیک می شود (اثر معنادار آماری) .

علاوه بر این، این مطالعه اثرات مثبتی روی برخی شاخص های قلبی (حجم های قلبی در بطن ها) نشان داده است، که ممکن است نشانه تحول مطلوب در سلامت قلب باشد

تأثیر قهوه بر فشار خون و خطرات در مصرف های زیاد

پژوهشی در هند نشان داد مصرف مزمن کافئین بیش از ۴۰۰ میلی گرم در روز (حدود ۴ فنجان قهوه یا بیشتر) باعث اختلال در سیستم پاراسمپاتیک و افزایش فشار خون و ضربان قلب پس از فعالیت جسمی شد .

همچنین منابع خبری اخیراً تأکید کرده اند که مصرف زیاد ممکن است باعث اضطراب، اختلال خواب و افزایش فشار شود.

قهوه عربیکا یا روبوستا؛ کدام برای فشار خون مناسب تر است؟

یکی از موضوعات جذاب در بررسی تأثیر قهوه بر فشار خون، مقایسه دو گونه اصلی قهوه یعنی عربیکا و روبوستا است. طبق تحقیقات بین المللی، قهوه روبوستا به طور طبیعی کافئین بیشتری نسبت به عربیکا دارد (تقریباً دو برابر). از آنجا که افزایش فشار خون کوتاه مدت عمدتاً به دلیل کافئین رخ می دهد، می توان گفت مصرف قهوه عربیکا برای افرادی که نگران فشار خون هستند انتخاب کم ضررتری است. البته هر دو گونه حاوی آنتی اکسیدان ها و ترکیبات مفیدی برای سلامت قلب هستند، اما انتخاب عربیکا به ویژه برای کسانی که به کافئین حساس اند توصیه می شود. این موضوع می تواند در انتخاب محصول مناسب، مانند خرید قهوه عربیکا یا روبوستا، اهمیت داشته باشد.

جمع بندی علمی و توصیه های کاربردی

خلاصه یافته ها:

• اثر کوتاه مدت: مصرف قهوه باعث افزایش موقت فشار خون، حتی تا بیش از ۸ میلی متر جیوه، به خصوص در افراد حساس یا غیرمنتظم.

• اثر بلندمدت: شواهد نشان می دهند که مصرف معتدل (۱–۳ فنجان/روز) نه تنها خطر افزایش فشار را بالا نمی برد، بلکه ممکن است کمی کاهش دهد.

• مکانیزم احتمالی محافظت: ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند اسید کلروژنیک، منیزیم و پتاسیم موجود در قهوه باعث گشاد شدن عروق و کاهش فشار می شوند .

• مصرف بسیار زیاد: مصرف بیش از ۴۰۰ میلی گرم کافئین در روز ممکن است برای برخی افراد مضر باشد، با عوارضی مانند افزایش فشار، اختلال در ضربان قلب و خواب ضعیف.

توصیه ها برای کاربران:

• مصرف معتدل: ۱ تا ۳ فنجان قهوه در روز برای اغلب افراد سالم بی خطر و حتی ممکن است مفید باشد.

• اجتناب از مصرف قهوه با معده خالی: خوردن قهوه پس از صبحانه یا خوراک کوچک، فشار کورتیزول را بالا می برد .

• اندازه گیری فشار خون: برای افراد پرفشار یا حساس، تست فشار قبل و بعد از مصرف قهوه توصیه می شود .

• زمان بندی مصرف: نوشیدن قهوه قبل از ظهر می تواند مزایای سلامتی، به ویژه کاهش خطرات قلبی را افزایش دهد

  نتیجه گیری

  مصرف معتدل قهوه (۱–۳ فنجان روزانه) برای اکثر افراد نه تنها بی ضرر است بلکه ممکن است تأثیر مثبتی بر فشار خون و سلامت قلب داشته باشد. افزایش موقت فشار پس از مصرف طبیعی است، اما اثرات بلندمدت نشان از خنثی یا محافظتی دارد. فقط در مصرف های بسیار بالا (بیش از ۴۰۰ میلی گرم کافئین) باید محتاط بود. با رعایت زمان بندی، همراه غذا و توجه به واکنش شخصی بدن، می توانید از قهوه لذت ببرید و همزمان فشار خون تان را مدیریت کنید.